कुकुरले टोकेको अवस्थामा लिनुपर्ने तत्काल कदमहरू

कुकुरले टोकेको अवस्था मानिसहरूको लागि गम्भीर स्वास्थ्य समस्या हुन सक्छ, विशेषगरी यदि कुकुर रेबिजबाट संक्रमित छ भने। यसले भाइरसको संक्रमणको जोखिम बढाउँछ, जसले समयमै उचित उपचार नगरे ज्यानसमेत लिन सक्छ। यस लेखमा हामी कुकुरले टोकेको अवस्थामा तत्काल लिनुपर्ने महत्वपूर्ण कदमहरूबारे विस्तृत जानकारी दिनेछौं।

१. घाउ सफा गर्नुहोस्

कुकुरले टोकेको स्थानलाई जति सक्दो छिटो सफा गर्नु अत्यावश्यक हुन्छ। यो भाइरस वा ब्याक्टेरिया संक्रमणबाट जोगिनको लागि पहिलो र अत्यावश्यक चरण हो।

• साबुन र सफा पानी प्रयोग गर्नुहोस्: टोकेको स्थानलाई कम्तीमा १५ मिनेटसम्म सफा पानी र एन्टिसेप्टिक साबुनले बिस्तारै घिसेर धुनुहोस्।
• रक्तस्रावलाई नियन्त्रण गर्नुहोस्: यदि घाउबाट रगत बगिरहेको छ भने सफा कपडाले हल्का दबाब दिएर रोक्ने प्रयास गर्नुहोस्।
• सुरक्षाका लागि पञ्जा प्रयोग गर्नुहोस्: घाउ सफा गर्दा आफ्नो हातलाई संक्रमणबाट जोगाउन पञ्जा लगाउन उत्तम हुन्छ।

२. घाउलाई कीटाणु रहित बनाउनुहोस्

सफा गरेपछि घाउलाई संक्रमणमुक्त राख्नका लागि एन्टिसेप्टिक पदार्थ प्रयोग गर्नु आवश्यक छ।

• एन्टिसेप्टिक प्रयोग गर्नुहोस्: स्प्रिट, डेटोल, आयोडिनजस्ता एन्टिसेप्टिक घाउमा लगाउनुहोस्।
• सुक्खा राख्नुहोस्: घाउलाई खुला राख्नुहोस् ताकि यो चाँडै सुक्न सकोस्।
• ब्यान्डेजको प्रयोग सावधानीपूर्वक गर्नुहोस्: यदि आवश्यक परे मात्र सफा पट्टीले हल्का बाँध्नुहोस्।

३. तुरुन्तै स्वास्थ्यकर्मी तथा भेटेरिनरियनसँग सम्पर्क गर्नुहोस्

• अस्पताल जानुहोस्: नजिकको स्वास्थ्य केन्द्र वा अस्पतालमा जानुहोस्।
• कुकुरको अवस्था बताउनुहोस्: डाक्टरलाई कुकुरले टोकेको कुरा र कुकुरको अवस्था बताउनुहोस्।
• रेबीज खोपको लागि सुझाव लिनुहोस्: डाक्टरले रेबीज खोपको सल्लाह दिनेछन्।

४. रेबीज खोप तालिका अनुसार खोप लगाउनुहोस्

रेबीज खोप समयमै लगाउनु अति महत्वपूर्ण छ। यसले रेबीज भाइरसको संक्रमण हुनबाट बचाउँछ।

रेबीज खोप तालिका

दिन	खोपको विवरण
० औं दिन (टोकेको दिन)	पहिलो रेबीज खोप
३ औं दिन	दोस्रो खोप
७ औं दिन	तेस्रो खोप
१४ औं दिन	चौथो खोप
२८ औं दिन	पाँचौँ खोप

५. समुदायमा जानकारी दिनुहोस्

यदि तपाईँको समुदायमा कुकुरमा रेबिजजस्तो लक्षण देखा परेको छ भने, यसबारे पशुपन्छी सेवा शाखामा जानकारी दिनुहोस्।

लक्षणहरू के हुन्?

• कुकुर अत्यधिक आक्रामक हुने।
• मुखबाट फिँज आउने।
• पानीसँग डराउने (हाइड्रोफोबिया)।
• अनियमित रूपमा दौडने वा लुक्ने।

६. घाउको हेरचाह र निरन्तर निरीक्षण गर्नुहोस्

• घाउको अवस्था अनुगमन गर्नुहोस्: संक्रमणका लक्षणहरू देखिएमा तुरुन्त अस्पताल जानुहोस्।
• डाक्टरको सल्लाह अनुसार एन्टिबायोटिक प्रयोग गर्नुहोस्: समयमै औषधि लिनुहोस्।
• सम्पूर्ण खोप पूरा गर्नुहोस्: घाउ निको भए पनि सबै पाँचवटा खोप अनिवार्य लगाउनुहोस्।

७. रोकथामका उपायहरू अपनाउनुहोस्

• पाल्तु जनावरलाई नियमित खोप लगाउनुहोस्: रेबिज खोप पक्का गर्नुहोस्।
• अनियन्त्रित कुकुरसँग सम्पर्क नगर्नुहोस्: अपरिचित वा आक्रामक कुकुरलाई पास नगर्नुहोस्।
• बच्चाहरूलाई सचेत गराउनुहोस्: कुकुरसँग कसरी व्यवहार गर्ने भनेर सिखाउनुहोस्।
• स्थानिय निकायसँग समन्वय गर्नुहोस्: समुदायमा अनियन्त्रित कुकुरको संख्या नियन्त्रण गर्न पहल गर्नुहोस्।

निष्कर्ष

कुकुरले टोकेको अवस्था कुनै पनि बेला हुन सक्छ, तर यसलाई समयमै नियन्त्रणमा राख्न सकिन्छ। माथि उल्लेखित सातवटा महत्वपूर्ण चरणहरूको पालना गरेर तपाईंले आफू र आफ्नो परिवारलाई कुकुरले टोकेपछि हुनसक्ने गम्भीर समस्याबाट बचाउन सक्नुहुन्छ।

सतर्क रहौं, सुरक्षित रहौं।